SỬ DỤNG THUỐC KHÁNG ĐÔNG Ở BỆNH NHÂN SUY GIẢM CHỨC NĂNG GAN
Chức năng gan bình thường đảm bảo duy trì sự cân bằng giữa nguy cơ chảy máu và phòng ngừa huyết khối. Suy giảm chức năng gan có liên quan đến:
- Tăng nguy cơ huyết khối do giảm chống đông máu nội sinh và nồng độ chất tiền đông máu cao.
- Tăng nguy cơ chảy máu vì sự giảm của các yếu tố đông máu (ngoại trừ yếu tố VIII và yếu tố von Willebrand) được tổng hợp ở gan.
Cơ chế thúc đẩy tăng huyết khối và chảy máu trong bệnh gan
Dược động học và thanh thải của thuốc kháng đông đường uống (OAC)
Các NOAC đều chuyển hóa một phần ở gan. Suy giảm chức năng gan, kèm theo có rối loạn đông máu, gây tăng nguy cơ chảy máu ở bệnh nhân được điều trị với NOAC.
Đặc điểm dược lực học các thuốc OAC trên bệnh nhân (BN) suy gan
Tóm tắt các khuyến nghị về việc sử dụng một số thuốc kháng đông ứng với mức độ suy gan theo Child-Pugh
1. Dược thư Việt Nam 2018:
- Warfarin: chống chỉ định trên BN suy gan nặng;
Thận trọng đối với BN suy gan nhẹ, trung bình: điều chỉnh liều phù hợp.
- Heparin trọng lượng phân tử thấp (enoxaparin): thận trọng, chưa có nghiên cứu để đưa ra khuyến nghị.
2. Tờ hướng dẫn sử dụng thuốc:
- Thuốc kháng đông đường uống mới (NOAC): chống chỉ định ở BN suy gan vừa, suy gan nặng với rối loạn đông máu và nguy cơ chảy máu trên lâm sàng.
3. Theo cục quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ FDA, cơ quan Quản lý Dược Châu Âu EMA:
- Thuốc kháng đông đường uống mới (NOAC): (không cần điều chỉnh liều) có thể được coi là lựa chọn an toàn thay thế cho warfarin ở những BN bị suy gan nhẹ (Child-Pugh A).
- Ở bệnh nhân suy gan trung bình (Child-Pugh B): apixaban, dabigatran hoặc edoxaban (ngoại trừ rivaroxaban) có thể được cân nhắc thận trọng thay thế warfarin.
- Warfarin là thuốc kháng đông được khuyến cáo ở BN suy gan nặng (Child-Pugh C).
Nhóm |
Thuốc kháng đông |
Mức độ suy gan theo Child-Pugh |
FDA khuyến cáo |
EMA khuyến cáo |
Kháng vitamin K: dẫn xuất Coumarin |
Warfarin |
A |
Theo dõi INR (2-3);
Chiến lược giảm chảy máu |
Theo dõi INR |
B |
C |
Ức chế Xa: trực tiếp |
Apixaban |
A |
Không cần chỉnh liều |
Thận trọng;
Không cần chỉnh liều |
B |
Theo dõi thận trọng;
Không cần chỉnh liều |
C |
Không khuyến cáo |
Không khuyến cáo |
Rivaroxaban |
A |
Không cần chỉnh liều |
Không cần chỉnh liều |
B |
Không khuyến cáo |
Không khuyến cáo |
C |
Edoxaban |
A |
Không cần chỉnh liều |
Không cần chỉnh liều: thận trọng khi AST/ALT> 2 lần giới hạn trên của mức bình thường, hoặc Bilirubin toàn phần > 1,5 lần mức bình thường. |
B |
Không khuyến cáo |
C |
Không khuyến cáo |
Ức chế thrombin: đường uống |
Dabigatran |
A |
Không cần chỉnh liều |
Không khuyến cáo nếu AST/ALT > 2 lần giới hạn trên của mức bình thường, hoặc bệnh gan trầm trọng. |
B |
Theo dõi thận trọng;
Không cần chỉnh liều |
C |
Không khuyến cáo |
Tài liệu tham khảo
- Hội Tim Mạch học Việt Nam, https://timmachhoc.vn/thuoc-chong-dong-duong-uong-o-benh-nhan-co-benh-gan-oral-anticoagulation-in-patients-with-liver-disease/.
- Oral Anticoagulation in Patients With Liver Disease. Published in Journal of the American College of Cardiology 2018.
- Hemostatic abnormalities in patients with liver disease, Dec 21, 2021.
-
- Robert G. Gish, MD and Steven L. Flamm, MD, Anticoagulation in Patients With Chronic Liver Disease, 2021 Jan; 17(1 Suppl 1): 10–15, PMCID: PMC8191816. PMID: 34135699.
(Tổng hợp tin: DS. Võ Thị Kiều Vân)